Laastika walitti makuun kompaawundoota adda addaa gargaarsa humna makaanikaa maashinii laastika hojjechuutiin walqixa facaasuudha, akkasumas sirna faca’iinsa kolooyidii marsaa hedduu akka meediyaa ykn makaa laastika fi qaamolee walsimsiisu tokko tokkoo (walsimsiisuun, poliimaroota biroo) akka giddu galeessaa, fi walsimsiisutti (kan akka guutuu budaa, akka ziinkii, fi kkf.... adeemsa. Adeemsa kompaawundii keessatti ulaagaaleen teeknikaa addaa: haala walfakkaatuun faffaca’iinsa kompaawundii, akka faca’iinsi akka gaariitti kompaawundii, keessattuu jabeessaa kompaawundii kan akka kaarboonii gurraacha, raawwii laastika walfakkaatu mirkaneessuuf galma ga’a. Laastika bu'aa argame 'Laashiin Wal-qixaa' jedhama, qulqullinni isaas adeemsa dabalataa fi qulqullina oomishaa irratti dhiibbaa guddaa qaba.
1 - Kompaawundii niwopriinii .
Neoprene jechuun mala oomishaa emulsion polymerization, adeemsi oomishaa irra caalaa poliimaarizeeshinii addaan citee kettle single dha. Teempireecharri poliimaarizeeshinii irra caalaa 40-60 °C irratti kan to’atamu yoo ta’u, saffisi jijjiirraa gara 90% ta’a. Teempireechara poliimaarizeeshinii, saffisi jijjiirraa dhumaa baay’ee ol’aanaadha ykn adeemsi poliimaarizeeshinii gara qilleensaatti qulqullina oomishaa hir’isuutti ni fida. Mass molakiyuulaa firaakshinii sirna salfar-kiram (tetraalkylylaminothiocarbonyldisulfide) oomisha keessatti to’atama. Miidhaan guddaan sirna salfar-kiuram ta’e tasgabbii dhabuu hidhoo salfarii yoo ta’u, kunis sababoota barbaachisoo amaloota kuusaa keessaa isa tokkodha. Yoo heddumminni molakiyuulaa firaakshinii tiyooliin sirreeffame raawwii kana fooyyessuu danda’a. Neoprene laastika sinteetikii waliigalaa irraa adda, salfar vulcanization hin fayyadamu, garuu ziinkii oksaayidii, maagniziyemii oksaayidii fi kkf vulcanization.
Raawwiin adeemsa niwopriinii amala viskooelastikii laastika unvulcanized irratti hundaa’a, amala isaa viscoelastic ammoo adda addaa niwopriinii fi ho’a wajjin wal qabata. Akkuma makaan akka waliigalaatti haala elastikii keessatti raawwatamuun humna cirrachaa haala elastikii laastikaa fayyadamuun guutuun akka gaariitti akka faca’u gochuuf. Kanaafuu, dhiibbaa ho’a ol’aanaa yeroo niwopriinii walitti makamu hambisuuf, filler haala elastikii keessatti sadarkaa murtaa’e walitti makuu galmaan ga’uuf yeroo danda’ametti itti dabalamuu qaba. Yeroo open refiner wajjin makamu, G-type neoprene jijjiirama ho'aa irratti miira qaba, ho'i roll 70 °C ol, rolls seriously maxxantu ta'a, fi haala dhangala'aa viscous keessa jira, fi filler facaasuun salphaa miti. Yeroo qulqulleessituu dhangala’aa waliin makamu, dandeettiin isaa haala sirrii ta’een hir’achuu qaba, waliigalaan 0.6 sirrii dha, akka waliigalaatti makaa lamatti qoodamee, ho’a makaa xiqqeessuuf. Teempireecharri dhangala’aa 100 °C gadi ta’uu qaba.
Niyoopreeniin fayyadama maashinii banaa walitti makuu keessatti ho’i guddaa dha, roolarootaatti maxxanuudhaaf salphaadha, salphaatti gubachuuf, faca’iinsi ergamaa suuta waan ta’eef, ho’i makaa baay’ee ol’aanaa ta’uu hin qabu, dandeettiin xiqqaa ta’uu qaba, reeshiyoon saffisa roolaarii guddaa ta’uu hin qabu. Sababa miira cimaa ho’aaf ta’u, neoprene kaayyoo waliigalaa ho’a kutaa 71 °C irratti, haala midhaanii agarsiisa, yeroo kanatti walitti dhufeenyi laastika qalamaa ni laaffisa, roolaroota maxxanuu cimaa qofa osoo hin taane, faca’iinsi ergamaa baay’ee rakkisaa ta’a. Teempireecharri haala elastikii niwopriinii salfarii hin to’atamne 79 °C gadi waan ta’eef ga’umsi adeemsa makaa salfariin to’atame caalaa gaarii dha, akkasumas amala roolaroota maxxanuu fi gubaa xiqqaadha. Maashinii banaadhaan kan daaku, roolaroota maxxanuu irraa of eeguuf, ho’i roolaa akka waliigalaatti 40 ~ 50 °C fi isaa gadi ta’een to’atama (rooliin fuulduraa ho’a roola duubaa irraa 5 ~ 10 °C gadi ta’a), akkasumas boolla laastikaa raw keessatti, fageenyi roolaa suuta suutaan gara xiqqaatti sirreeffamuu qaba. Yeroo makamu, jalqaba asiidii xuuxuu oksaayidii itti dabaluun akka hin xuuxamne, dhumarratti ziinkii oksaayidii itti dabali. Ho’a makaa hir’isuuf, lallaafoonni kaarboonii gurraachaafi dhangala’aa wal jijjiiranii batch keessatti itti dabalamuu danda’u. Stearic acid fi paraffin wax fi gargaarsa operating biroo suuta suutaan itti dabalamuu danda'a, akka faca'iinsa gargaaruuf, garuu akkasumas rollers maxxanuu ittisuuf. Laastika kilooropriinii salfariin to’atame yeroo makaa banaa keessatti akka waliigalaatti laastika uumamaa irraa %30 hanga %50 dheerata, yeroon makaa salfariin hin to’atamne gara %20 salfariin to’atame caalaa gabaabaa ta’uu danda’a. Maashinii makaa keessatti niwopreenii banaa ho’aa keessatti saffisaan akka hin uumamneef, reeshiyoon saffisa 1:1.2 gadi ta’a, bu’aan qabbanaa’aa ni fooyya’a. Dandeettii qulqulleessuu hir’isuun nageenya hojii fi faca’iinsa gaarii mirkaneessuufis karaadha. Yeroo ammaa kana dandeettii laastika uumamaa caalaa salfariin biyya keessaa to’atame laastika uumamaa caalaa %20 hanga %30 gadi ta’uu qaba, akka idileetti hojjechuuf. Akkuma neoprene salphaatti gubachuuf, kanaaf fayyadama dhangala'aa qulqulleessituu makaa keessatti yeroo baay'ee mala makaa lama keessatti fayyadama. Teempireecharri makaa gadi ta’uu qaba (teempireecharri discharge akka waliigalaatti 100 °C gadi to’atama), dandeettiin fe’umsaa kan laastika uumamaa gadi ta’a (capacity factor akka waliigalaatti akka 0.50 ~ 0.55tti fudhatama), fi zinc oxide kutaa makaa lammaffaa keessatti pressitti dabalama. Rakkoo makaan laastikaa kilooroopireenii salphaatti xuuxamuu fi facaasuun rakkisaa ta'eef, Leena Refiner rotor dachaa afur-ringii kallattii walfakkaatuun hojjetu fudhata, sochii 'X' qaxxaamuraa booltii gubbaa qulqulleessituu irratti walitti makamee, bu'aa faca'uu gaarii fi yeroo gabaabaa, kan bu'a qabeessa ta'een laastika walmakaa chroroprene keessatti hir'isuu danda'a.
2 - Kompaawundii laastikaa pirooppiiliin etileenii .
Ethylene propylene rubber akkasumas meeshaalee laastika qulqulleessan idileetiin adeemsifamu danda’a, garuu bu’aan pilaastikii laastika etileenii pirooppiiliin keessumaa waan gaarii hin taaneef, hanqinni viskoosii, laastika roola marsuuf salphaa miti, walumaa galatti jalqaba roll pitch fayyadamuudhaan, saayitii walitti fufiinsa qabu uumuudhaan sana booda roll pitch bal’isuudhaaf. Teempireecharri roola roola fuulduraa 50 ~ 60 °C, erga roll 60 ~ 70 °C booda sirrii dha. Tartiiba nyaata laastikaa EPDM akka waliigalaatti: haguuggii laastikaa raw roll-1/2 kaarboonii gurraacha-1/2 kaarboonii gurraacha-qabeessa asiidii-ziinkii oksaayidii (ykn maagniziyemii oksaayidii)-piroomootarii-qaxxaamuraa-linkaraa -thin pass, sheet gadii. Laastika etileenii pirooppiiliin yeroo makamu salphaatti garmalee hin qulqullaa’u, kompaawundiinis walqixa faca’a, garuu amalli ofitti maxxanu gadhee dha. Ethylene-propylene laastika qulqulleessituu banaa wajjin walitti makuu, akka waliigalaatti jalqaba moment roll xiqqaa fayyadamuun roll booda walitti fufiinsa akka qabaatu gochuuf, achiis suuta suutaan moment roll boqochiisuu, kompaawundii, teempireechara roll 60 ~ 70 °C gidduu jiru itti dabali. Teempireecharri makaa 150～160 °C yoo ta’u, kunis faca’iinsa guutuu fi lallaafaa fi fooyya’iinsa amaloota makaanikaa gargaaruu danda’a. Dandeettiin fe’umsaa meeshaalee laastikaa biroo caalaa %10~15% ol ta’uu danda’a.
3- Kompaawundii filoorooteelaastoomarii .
Fluorine laastika menny viscosity ol’aanaa, rigid, frictional heat generation, waliigalatti walitti makuu fi hojjechuun rakkisaadha. Yeroo maashinii qulqulleessituu irratti laastika filooriinii walitti makamu, gara fageenya roola xiqqaa, dandeettii xiqqaa, to’annoo ho’a roolaa 50 ~ 60 °C irratti. Mixing jalqaba, jalqaba rollers qabbanaa'u, raw rubber thin pass gara yeroo 10 itti dabaluudhaan rubber roll package walfakkaatu uumuuf, moment roll sirreessaa hamma xiqqaa laastika walitti tuulame eeguuf, achiis kompaawundii itti dabaluu, yeroo baay'ee cimsee hin ibsamu, garuu saffisaan barbaada. Laastika filooriinii makaa maashinii makaa fayyadamuun rakkisaadha, garuu gosti meeshiingii sirna qabbanaa’uu maashinii makaa cimaadha, laastika filooriinii walitti makuu dandeessa. Laastika kompaawundii itti fayyadamuu dura sa’aatii 24f dhaabamuu qaba, akkasumas itti fayyadamuu dura fooyya’uu qaba, kunis kompaawundii walqixa akka faca’uu fi dhangala’aa fi of-maxxanummaa laastika sanaa fooyyessuuf.
