Mu makolero g’amafuta n’eddagala, obwetaavu bw’ebintu ebyesigika era ebiwangaala kye kisinga obukulu. Okuyingira Fluoroelastomers , ekibiina kya kapiira akakolebwa ekifuuse ekitundu ekikulu mu mirimu egy’enjawulo munda mu makolero gano. Naye ddala fluoroelalastomers kye ki era lwaki bafuna obuganzi bwe butyo?
Fluoroelastomers kye kika kya elastomer ekiraga okuziyiza okw’enjawulo ku bbugumu, eddagala, n’embeera y’obudde embi. Zikolebwa okuva mu kugatta kwa fluoropolymers ne elastomers, ekivaamu ekintu ekiyinza okugumira embeera enkambwe n’eddagala ery’amaanyi mu ngeri ennyangu. Ebintu byabwe eby’enjawulo bibafuula ebirungi ennyo okukozesebwa mu seals, gaskets, O-rings, n’ebitundu ebirala ebikulu mu mafuta g’amafuta n’ebyuma ebikola eddagala.
Okukozesa eddagala lya fluoroelalastomers mu makolero g’amafuta n’eddagala kugazi era kwa njawulo. Okuva ku makolero agalongoosa amafuta okutuuka ku byuma ebikola eddagala, Fluoroelastomers zikola kinene nnyo mu kulaba ng’emirimu gibeera gya bukuumi era nga gyesigika. Zitera okukozesebwa mu nkola z’okusiba, nga ziwa okuziyiza okulungi ennyo eri eddagala eritta, ebbugumu eringi, ne puleesa. Okugatta ku ekyo, fluoroelastomers zikozesebwa mu ttanka, hoosi, n’ebintu ebikozesebwa mu kuzimba, nga ziwa obuziyiza obw’ekika ekya waggulu eri eddagala n’amafuta ag’enjawulo.
Ekimu ku birungi ebikulu ebiri mu fluoroelastomers ku bintu ebirala kwe kuziyiza eddagala ery’enjawulo. Ziyinza okugumira okukwatibwa ebintu ebikambwe nga asidi, ebizimbulukusa, n’amafuta, awatali kufuna kuvunda oba okufiirwa omulimu. Kino kibafuula okulonda okulungi eri okukozesebwa nga okukwatagana kw’eddagala kukulu nnyo.
Wabula, fluoroelastomers tezirina kusoomoozebwa kwabwe n’obuzibu. Wadde nga zisinga mu bitundu bingi, ziyinza okuba ez’ebbeeyi ennyo bw’ogeraageranya ne elastomer endala. Omuwendo gwazo ogw’amaanyi guyinza okuva ku nkola y’okukola enzibu n’ebirungo eby’enjawulo ebikozesebwa mu nsengeka yaabyo. Okugatta ku ekyo, fluoroelastomers ziyinza obutaba nnungi ku bikozesebwa ebyetaagisa okukyukakyuka okw’ebbugumu eri wansi, kubanga zitera okukaluba n’okufiirwa obugumu mu mbeera ennyogovu ennyo.
Mu kiwandiiko kino, tujja kugenda mu maaso n’okubunyisa ensi ya fluoroelastomers, okunoonyereza ku bintu byabwe, okukozesebwa, ebirungi, awamu n’okusoomoozebwa n’obuzibu bwe bawaayo. Nga bategeera omulimu gwa fluoroelastomers mu makolero g’amafuta n’eddagala, abakugu n’abasalawo basobola okusalawo mu ngeri ey’amagezi bwe kituuka ku kulonda ebintu ebisinga okusaanira ebyetaago byabwe ebitongole.
Fluoroelastomers kye ki?
Fluoroelastomers, era ezimanyiddwa nga FKM (fluorocarbon) elastomers, kika kya synthetic rubber eziwa okuziyiza okw’enjawulo eri ebbugumu, eddagala, n’amazzi ag’enjawulo. Elastomers zino zikozesebwa nnyo mu makolero nga muno nga kyetaagisa seals ne gaskets ezikola obulungi, gamba nga automotive, aerospace, ne chemical processing.
Ekimu ku bikulu ebya fluoroelalastomers bwe busobozi bwabwe okugumira ebbugumu erisukkiridde. Ziyinza okukola obulungi mu bbugumu okuva ku -30°C okutuuka ku 250°C (-22°F okutuuka ku 482°F), ekigifuula ennungi ennyo okukozesebwa mu mbeera ezirimu ebbugumu eringi n’embeera enkambwe. Obuziyiza buno obw’ebbugumu obw’ekitalo busobozesa Fluoroelastomers okukuuma obusobozi bwabwe obw’okusiba n’okuziyiza okukulukuta ne mu mbeera ezisukkiridde.
Ekirala ekyeyoleka ku fluoroelastomers kwe kuziyiza eddagala lyazo ery’ekitalo. Ziyinza okugumira eddagala ery’enjawulo omuli asidi, base, amafuta, ebizimbulukusa n’amafuta. Obuziyiza buno obw’eddagala bufuula Fluoroelastomers okulonda okwagalibwa ku seals ne gaskets mu makolero okukwatagana n’amazzi ag’obukambwe kitera okubaawo.
Ng’oggyeeko ebbugumu n’obuziyiza bwabyo, fluoroelastomers era ziraga okuziyiza okw’enjawulo eri okukaddiwa n’okuvunda. Zirina obulamu obuwanvu era zisobola okugumira okumala ebbanga eddene nga ziweebwa emisinde gya UV, ozone, n’obudde awatali kwonooneka. Obuwangaazi buno busobozesa fluoroelastomers okukuuma omutindo gw’okusiba kwabwe okumala ekiseera ekiwanvu, ekikendeeza ku bwetaavu bw’okukyusa enfunda eziwera n’okukendeeza ku budde bw’okuyimirira.
Ekirala, fluoroelastomers ziwa obuziyiza obw’okunyigiriza obulungi ennyo, ekitegeeza nti zisobola okukuuma enkula yazo eyasooka n’engeri y’okusiba ne bwe zinaaba zinyigiriziddwa okumala ebbanga eddene. Empisa eno nkulu nnyo eri okukozesebwa nga elastomer ebeera buli kiseera ku puleesa, okukakasa nti ssigiri eyesigika era etaliimu kukulukuta.
Okukozesa eddagala lya fluoroelastomers mu makolero g’amafuta n’eddagala .
Fluoroelastomers ziraga nti za muwendo nnyo mu makolero g’amafuta n’eddagala olw’ebintu byabwe eby’enjawulo n’okuziyiza embeera enkambwe. Ebintu bino ebikozesebwa mu kukola ebintu bingi bifunye okukozesebwa kungi, okukakasa obulungi n’obukuumi bw’enkola ez’enjawulo mu makolero gano.
Okukozesa okumu okumanyiddwa ennyo okwa fluoroelastomers kuli mu nkola z’okusiba. Ensengekera y’eddagala ery’enjawulo erya fluoroelalastomers ebasobozesa okugumira ebbugumu erisukkiridde, eddagala ery’amaanyi, ne puleesa enkulu. Kino kizifuula ennungi okukozesebwa mu gaasikiti, O-rings, n’ebitundu ebirala ebisiba ebikulu ennyo mu kuziyiza okukulukuta n’okukuuma obulungi bw’ebyuma n’enkola. Nga bakozesa eddagala lya fluoroelalastomers, amakolero gasobola okukakasa obwesigwa n’obuwangaazi bw’enkola zaabyo ez’okusiba, ekikendeeza ku bulabe bw’okutafuna ssente nnyingi n’obulabe bw’obutonde bw’ensi.
Ekirala, fluoroelastomers zikozesebwa nnyo mu kukola n’okukwata amafuta g’amafuta n’eddagala. Elastomers zino zisinga mu mbeera ezikosa, ekizifuula ezisaanira okukozesebwa mu ppampu, valve, ne payipu. Okuziyiza kwabyo eri ebiziyiza, amafuta, asidi, n’ebintu ebirala ebikambwe bikakasa okutambuza amazzi n’eddagala mu ngeri ennyangu era ennungi. Obuziyiza bw’eddagala obw’enjawulo obwa fluoroelastomers buyamba mu kuziyiza okukulukuta, okufuuka obucaafu, n’ebyuma okulemererwa, okukakasa obukuumi n’omutindo gw’ebintu ebikolebwa oba ebitambuzibwa.
Ng’oggyeeko okuziyiza eddagala lyazo, fluoroelastomers era ziraga okuziyiza ebbugumu okulungi ennyo. Eky’obugagga kino kizifuula ez’omuwendo ennyo mu nkola ezisangibwa ebbugumu eringi, gamba nga mu kulongoosa amafuta g’amafuta oba okukola eddagala. Fluoroelastomers zisobola okugumira ebbugumu erisukka nnyo ku diguli 200 Celsius nga tezifiiriddwa byuma byabwe oba okuvunda. Obusobozi buno busobozesa amakolero okukola ku bbugumu eri waggulu, okulongoosa enkola y’emirimu n’okukola obulungi.
Ebintu eby’enjawulo ebya fluoroelalastomers nabyo bigaziwa okutuuka ku kuziyiza okukaddiwa n’okuvunda. Ebintu bino birina obulamu obuwanvu, ne bwe biba nga bifunye embeera enkambwe okumala ebbanga eddene. Obuwangaazi buno bukakasa obuwangaazi bw’ebyuma era bukendeeza ku bwetaavu bw’okukyusa enfunda eziwera, ekivaamu okukekkereza ku nsimbi eri amakolero.
Ebirungi ebiri mu fluoroelastomers ku bintu ebirala .
Fluoroelastomers, era ezimanyiddwa nga FKM, kika kya kapiira akakolebwa mu ngeri ey’ekikugu era nga kakola enkizo nnyingi ku bintu ebirala. Ebirungo bino eby’enjawulo bifunye obuganzi mu makolero ag’enjawulo olw’ebintu byabwe eby’enjawulo n’enkola y’emirimu mu mbeera ezisaba.
Ekimu ku bikulu ebirungi ebiri mu fluoroelastomers kwe kuziyiza obulungi eddagala n’ebbugumu erisukkiridde. Obutafaananako bintu birala, fluoroelastomers zisobola okugumira eddagala ery’enjawulo eritta, omuli asidi, amafuta, n’ebizimbulukusa. Kino kibafuula abasaanira ennyo okukozesebwa mu makolero g’emmotoka, ag’omu bbanga, n’ag’eddagala.
Ng’oggyeeko okuziyiza eddagala lyazo, fluoroelastomers ziraga okutebenkera okw’ebbugumu okw’ekitalo. Zisobola okukuuma obulungi n’enkola yazo ne ku bbugumu erya waggulu, nga zisukka obusobozi bwa elastomers eza bulijjo. Kino kizifuula ennungi okukozesebwa mu seals, gaskets, ne O-rings mu nkola nga exposure to heat is a concern.
Ekirala, fluoroelastomers zirina eby’obutonde eby’enjawulo, omuli amaanyi g’okusika aga waggulu n’okuziyiza amaziga. Kino kibasobozesa okugumira embeera ez’obukambwe n’okukwata obulungi, okukakasa nti ziwangaala n’okuwangaala. Obugumu bwazo ku kunyigiriza (compression set) oba obusobozi bw’okuddamu okunyigirizibwa oluvannyuma lw’okunyigirizibwa, nakyo kibayawula ku bintu ebirala.
Ekirungi ekirala ekiri mu fluoroelastomers ye ggaasi gye ziyitamu obutono. Eky’obugagga kino kizifuula okulonda okulungi ennyo okusiba ebikozesebwa nga okuziyiza ggaasi oba amazzi okukulukuta kikulu nnyo. Amakolero nga amafuta ne ggaasi, eddagala, n’okulongoosa emmere byesigamye ku fluoroelastomers okukuuma obulungi enkola zaabyo n’okukakasa omutindo gw’ebintu.
Ate era, eddagala eriyitibwa fluoroelastomers liwa obuziyiza obulungi ennyo eri ozone, weathering, ne UV radiation. Kino kizifuula ezisaanira okukozesebwa ebweru nga zino zibeera mu mbeera enzibu ey’obutonde. Okuziyiza kwazo ku kuvunda kukakasa omulimu oguwangaala era kikendeeza ku ssente z’okuddaabiriza.
Okusoomoozebwa n’obuzibu bwa Fluoroelastomers .
Fluoroelastomers , era ezimanyiddwa nga FKM, zibeera ebintu ebiringa ebipiira ebikoleddwa mu ngeri ey’ekikugu ebirina obuziyiza obulungi ennyo ebbugumu, eddagala, n’amafuta. Ebintu bino eby’enjawulo bifuula eddagala lya fluoroelastomers ery’okwegomba ennyo mu makolero ag’enjawulo, omuli okukola mmotoka, eby’omu bbanga, n’okukola eddagala. Wabula wadde nga balina ebirungi bingi, aba fluoroelastomers nabo bajja n’omugabo gwabwe ogw’obwenkanya ogw’okusoomoozebwa n’obuzibu.
Ekimu ku bikulu ebisomooza eddagala lya fluoroelalastomers kwe kusaasaanya ssente ennyingi. Bw’ogeraageranya ne ‘elastomers’ endala, gamba nga ‘nitrile rubber’ oba silikoni, ‘fluoroelastomers’ za bbeeyi nnyo okuzikola. Kino kisinga kuva ku nkola enzibu ey’okukola ebintu n’ebbula ly’ebintu ebisookerwako. N’ekyavaamu, fluoroelastomers ziyinza obutaba nkola esobola okukolebwa ku nkola ezikwata ku nsaasaanya.
Ekirala ekikoma ku fluoroelastomers kwe kukyukakyuka kwabwe okutono okw’ebbugumu eri wansi. Wadde ng’ebintu bino biraga okuziyiza okulungi ennyo eri ebbugumu eringi, bitera okukaluba ne bifiirwa obugumu bwabyo ku bbugumu eri wansi ennyo. Kino kiyinza okuba ekizibu eky’amaanyi mu makolero nga omulimu gw’ebbugumu eri wansi kikulu nnyo, gamba ng’okuteeka mu firiigi oba okukozesa mu firiigi.
Ekirala, fluoroelastomers zirina obuziyiza obubi ennyo obw’okukutuka n’okusika bw’ogeraageranya ne elastomer endala. Kino kitegeeza nti bayinza obutagumira kwambala kwa maanyi n’okukutuka oba amaanyi ag’ebyuma ag’amaanyi. Mu nkola nga ekintu kikolebwako okusikagana okutambula oba okukosebwa buli kiseera, elastomers endala ezirina obuziyiza obulungi obw’okusika ziyinza okuba nga zituukira ddala.
Okugatta ku ekyo, fluoroelastomers ziyinza okuba ez’okusoomoozebwa okukola n’okubumba. Obugumu bwazo obw’amaanyi n’okukulukuta okutono bifuula obuzibu okutuuka ku bifaananyi ebizibu oba ebitundu ebirina ebisenge ebigonvu. Kino kiyinza okuleeta ekkomo mu makolero ageetaaga dizayini ezitali zimu oba ezikoleddwa ku mutindo, gamba ng’ebyuma eby’amasannyalaze oba eby’ebyuma eby’obujjanjabi.
Wadde nga waliwo okusoomoozebwa n’obuzibu buno, fluoroelastomers zisigala nga ze zisinga okwettanirwa mu mirimu mingi olw’obutebenkevu bwabyo obw’enjawulo obw’ebbugumu n’okuziyiza eddagala. Zikozesebwa nnyo mu seals, gaskets, O-rings, n’ebitundu ebirala ebisiba ebyetaagisa okwesigika n’okuwangaala mu mbeera enzibu.
Mu bufunzi
Fluoroelastomers kye kintu ekikola ebintu bingi era ekyesigika okusiba ebikozesebwa mu makolero ebyetaaga elastomers ez’omutindo ogwa waggulu. Ziwa obuziyiza obw’enjawulo obw’ebbugumu, okuziyiza eddagala, okuwangaala, n’okuziyiza okunyigiriza, ekizifuula ennungi eri embeera ezisaba. Zikola kinene nnyo mu makolero g’amafuta n’eddagala, nga ziwa obuziyiza eddagala, okuziyiza ebbugumu, n’okuwangaala mu nkola z’okusiba, enkola z’okufulumya, n’enkola z’entambula. Fluoroelastomers ziwa enkizo nnyingi ku bintu ebirala, omuli okuziyiza okw’ekika ekya waggulu eri eddagala n’ebbugumu erisukkiridde, eby’obutonde eby’enjawulo eby’ebyuma, okuyita kwa ggaasi okutono, n’okuziyiza ozone n’obudde. Wabula era zijja n’okusoomoozebwa n’obuzibu nga ssente ennyingi, okukyukakyuka okutono okw’ebbugumu eri wansi, okuziyiza obubi amaziga n’okukutuka, n’obuzibu mu kulongoosa n’okubumba. Amakolero geetaaga okulowooza ennyo ku nsonga zino nga zilonda elastomer entuufu olw’engeri gye zikozesebwamu.
