Okwanjula
Rubber, ekintu ekikola ebintu bingi ekikozesebwa ennyo mu makolero gonna, kiyita mu nkola ey’obutonde ey’okukaddiwa esobola okukosa ennyo omutindo gwakyo n’enkola yaakyo. Ekintu kino kikulu nnyo okutegeera, kubanga kikwata butereevu ku buwangaazi n’enkola y’ebintu bya kapiira mu nkola okuva ku by’emmotoka okutuuka ku by’ennyonyi. Enkola y’okukaddiwa ekwatibwako ensonga ez’enjawulo, omuli embeera z’obutonde, okukwatibwa eddagala, n’okunyigirizibwa kw’ebyuma. Nga tugenda mu maaso n’okunoonyereza ku buzibu bw’okukaddiwa kwa kapiira, tusobola okukola obukodyo okukendeeza ku bikolwa byakyo n’okutumbula obulamu bw’ekintu. Okufuna okunoonyereza okw’obwegendereza ku nkola za kapiira ez’enjawulo, genda ku Labba.
Okutegeera okukaddiwa kwa kapiira .
Enkyukakyuka mu kemiko n’omubiri .
Okukaddiwa kwa kapiira kumanyiddwa olw’enkyukakyuka z’eddagala n’omubiri. Mu kemiko, okufuuka omukka (oxidation), okusengejja amazzi (hydrolysis), n’okuyunga (cross-linking) (cross-linking) bye bikolwa ebya bulijjo ebikyusa ensengekera ya molekyu ya kapiira. Enkyukakyuka zino ziyinza okuvaako okukaluba, okukutuka oba okufiirwa obugumu. Mu mubiri, ekintu kiyinza okwoleka okuvunda ku ngulu, okukyuka langi, n’okukendeeza ku maanyi g’okusika. Okutegeera enkyukakyuka zino kyetaagisa nnyo mu kuteebereza obulamu bw’ebintu ebikolebwa mu kapiira n’okukola dizayini y’ebintu ebiziyiza okukaddiwa.
Ensonga z’obutonde bw’ensi .
Ensonga z’obutonde zikola kinene mu kukaddiwa kwa kapiira. Okukwatibwa emisinde gya ultraviolet (UV), ozone, n’ebbugumu eringi kyanguyiza enkola y’okuvunda. Obutangaavu bwa UV bumenyawo enjegere za polimeeri, ekivaako okukutuka n’okukutuka ku ngulu. Ozone, omukka ogukola ennyo, gulumba ebiyungo ebiri mu kapiira, ekivaako enjatika okutondebwa wansi w’okunyigirizibwa. Ebbugumu erya waggulu liyinza okusajjula ebikolwa bino nga lyongera ku sipiidi y’ensengekera z’eddagala. Okulwanyisa okusoomoozebwa kuno, abakola ebintu batera okuyingiza ebinyweza n’ebiziyiza obuwuka obuleeta obulwadde mu nkola za kapiira.
Stress y'ebyuma .
Okunyigirizibwa kw’ebyuma, omuli okugolola, okunyigiriza, n’okusika, kiyamba okukaddiwa kwa kapiira. Enzirukanya y’okunyigirizibwa enfunda eziwera eyinza okuleeta obukoowu, ekivaako okugwa mu bitundu ebitonotono (micro-cracks) n’okukkakkana ng’okulemererwa. Enkolagana wakati w’okunyigirizibwa kw’ebyuma n’ensonga z’obutonde, gamba ng’okukwatibwa ozone, eyongera okwanguya okukaddiwa. Bayinginiya balina okulowooza ku nsonga zino nga bakola dizayini y’ebitundu bya kapiira okusobola okukozesebwa mu ngeri esaba, gamba ng’emipiira gy’emmotoka n’ebisiba mu makolero.
Enkola z’okukendeeza ku kukaddiwa kwa kapiira .
Okulonda ebintu .
Okulonda ekika kya kapiira ekituufu kikulu nnyo okukendeeza ku bikolwa eby’okukaddiwa. Ebipiira ebikoleddwa mu butonde, nga ethylene propylene diene monomer (EPDM) ne fluoroelalastomers, biwa obuziyiza obw’oku ntikko eri ensonga z’obutonde bw’ogeraageranya ne kapiira ak’obutonde. Ebintu bino bitera okukozesebwa mu nkola ezeetaaga okuwangaala ennyo n’okuziyiza eddagala. Okumanya ebisingawo ku EPDM's versatility, Explore Labba.
Ebirungo ebigattibwamu n'ebitereeza .
Okuyingizaamu ebirungo ebigattibwamu n’ebinyweza mu nkola za kapiira kiyinza okutumbula ennyo okuziyiza kwabyo eri okukaddiwa. Antioxidants ziziyiza okuvunda kwa oxidative nga zifuula free radicals ezitaliimu, ate UV stabilizers zinywa radiation ez’obulabe. Ebijjuza, gamba nga kaboni omuddugavu ne silika, bitereeza ebyuma n’okukendeeza ku buzibu obuva mu butonde bw’ensi. Ebirungo bino ebigattibwamu bituukagana n’enkola ezenjawulo okusobola okulongoosa omulimu n’okuwangaala.
Ebizigo ebikuuma .
Okusiiga ebizigo ebikuuma (protective coatings) y’enkola endala ennungi ey’okukendeeza ku kukaddiwa kwa kapiira. Ebizigo bikola ng’ebiziyiza emisinde gya UV, ozone, n’okukwatibwa eddagala, nga bigaziya obulamu bw’ekintu ekyo. Ng’ekyokulabirako, ebizigo ebiva mu silikoni bikozesebwa nnyo mu kukozesa mmotoka n’eby’omu bbanga okusobola okuziyiza embeera y’obudde obulungi n’okuwangaala. Ebizigo bino bya mugaso nnyo eri ebitundu bya kapiira ebisangibwa mu mbeera enzibu.
Okunoonyereza ku mbeera n’okukozesa .
Amakolero g'emmotoka .
Omulimu gw’emmotoka gwesigamye nnyo ku kapiira okukola ebitundu ng’emipiira, ebisiba, ne hoosi. Emipiira egigumira okukaddiwa, nga EPDM ne fluoroelastomers, gitera okukozesebwa okukakasa okuwangaala n’okukola. Okugeza, EPDM esinga kwagala kuziyiza bulungi bbugumu, ozone, n’obudde, ekigifuula ennungi ku bisiba by’emmotoka ne gaasikiti. Okumanya ebisingawo ku nkola za EPDM, genda ku Labba.
Enkola z'ennyonyi .
Mu kitongole ky’eby’omu bbanga, ebitundu bya kapiira birina okugumira embeera ezisukkiridde, omuli obugulumivu obw’amaanyi, enkyukakyuka mu bbugumu, n’okukwatibwa ozone. Fluoroelastomers zitera okukozesebwa mu mulimu guno olw’okuziyiza okw’enjawulo eri okukaddiwa n’okuvunda kw’eddagala. Ebintu bino byetaagisa nnyo mu bisiba, gaasikiti, ne hoosi mu nnyonyi n’ennyonyi, okukakasa obukuumi n’okwesigamizibwa.
Ebyuma by'amakolero .
Omupiira kintu kikulu nnyo mu byuma by’amakolero, nga muno gukozesebwa ku misipi, hoosi, ne vibration dampers. Enkola y’okukaddiwa esobola okukosa enkola y’ebitundu bino, ekivaako ebyuma okulemererwa n’okuyimirira. Nga balondawo emipiira egigumira okukaddiwa n’okuyingizaamu eby’okwekuuma, abakola ebyuma basobola okutumbula obwesigwa n’obulungi bw’ebyuma by’amakolero.
Mu bufunzi
Enkola y’okukaddiwa eya kapiira kintu kizibu ekikwatibwako ensonga z’eddagala, ez’omubiri n’ez’obutonde. Okutegeera enkola zino kyetaagisa nnyo mu kukola obukodyo okutumbula okuwangaala n’okukola ebintu. Nga balondawo ebintu ebituufu, nga bassaamu ebirungo ebigattibwamu, n’okusiiga ebizigo ebikuuma, abakola ebintu basobola okukendeeza ku biva mu kukaddiwa n’okugaziya obulamu bw’ebintu ebikolebwa mu kapiira. Okumanya ebisingawo ku bintu bya kapiira n'okukozesebwa, okunoonyereza Labba.
